З кожным годам у наша асяроддзе, а асабліва ў моладзевае, уваходзіць і становіцца ўсё больш папулярным “святкаванне” Хэлоўіна. Аднак варта задумацца: гэта звычайная забава ці штосьці, што нясе небяспеку для чалавека?
У IV стагоддзі да н.э., на тэрыторыі сучаснай Ірландыі і Шатландыі жылі язычніцкія плямёны пад назваю “кельты”. Кельты дзялілі год на 2 часткі: лета і зіма. Заканчэннем лета лічыўся апошні дзень кастрычніка, а 1 лістапада пачаткам зімы. У ноч перахода з лета да зімы кельты арганізоўвалі свята ўраджаю “Самайн”. Яны лічылі, што ў ноч з 31 кастрычніка на 1 лістапада мяжа паміж жывымі і мёртвымі амаль што сціраецца і душы памерлых могуць вяртацца на зямлю. Таму кельты выходзілі з дамоў пакідаючы запаленым свет, а на парозе пакідалі гасцінец для духаў. Самі ж яны накіроўваліся ў месца святкавання “Самайна”, дзе палілі вогнішча, каб вызываць д’ябла і гадалі. Не выключаецца таксама факт, што самыя старажытныя язычніцкія абрады кельтаў уключалі прынашэнне ў ахвяру чалавека. Кельцкія плямёны верылі, што ў гэтую ноч злыя духі могуць прыходзіць на зямлю і страшыць людзей, а часам забіраць у іх жыццё. І каб гэтага не дапусціць, кельцкія друіды раілі апранацца ў нечысць, бесаў, чорта, каб застрашыць злых духаў і каб тыя прымалі людзей як бы за сваіх. Таксама каля дамоў развешвалі галовы мёртвых або чэрапы для таго, каб задобрыць нячыстую сілу. З цягам часу чэрапы былі заменены на гарбузы, аднак значэнне такіх гарбузоў засталося без змен.
Імкнучыся супрацьстаяць такому паганскаму святкаванню, у 835 годзе, Каталіцкі Касцёл перанёс святкаванне Урачыстасці Усіх Святых (All Hallows Day) з велікоднага перыяду на 1 лістапада, а вечар да гэтага дня стаў называцца “Вечар Усіх Святых” (All Hallows Evening). З цягам часу прыхільнікі язычніцкай культуры святкаванне “Самайна” сталі называць Хэлоўін (Halloween). Аднак сутнасць і дух святкавання засталіся нязменнымі. Гэта працяг кельцкага свята “Самайн”, якое прыпадала на ноч з 31 кастрычніка на 1 лістапада.
У сённяшні час, многія рытуалы звязаныя з “святкаваннем” Хэлоўіна засталіся нязменнымі. Людзі арганізоўваюць ноч жудасці, апранаюцца ў ведзьмакоў, калдуноў, чорта і інш. Размалёўваюць свае твары ў бесаў, смерць, а хаты і машыны ўпрыгожваюць сімваламі цемры і смерці: чэрапамі, павуціннем, прывідамі і гарбузамі з застрашаючым выглядам. Многія гадаюць і выклікаюць духаў.
Заснавацель абшчыны сатаністаў і аўтар “галоўнай сатанінскай кнігі” Антон Ла-Вэй казаў: “Я рад, што бацькі-хрысціяне дазваляюсь сваім дзецям пакланяцца д’яблу прынамсі адну ноч у гаду”. Ён падкрэсліў, што “хэлоўін” — гэта найважнейшая ноч у годзе для сатаністаў. Арганізоўваюцца “чорныя мессы”, сэксуальныя оргіі, у некаторых месцах прыносяць чалавека ў ахвяру д’яблу.
Для ўсіх хрысціян Біблія — гэта галоўная кніга жыцця. У Бібліі мы знаходзім такія словы: “… тое, што ахвяруюць язычнікі, яны ахвяруюць дэманам, а не Богу. Я ж не хачу, каб вы сталі супольнікамі дэманаў. Вы не можаце піць з келіха Пана і келіха дэманаў. Не можаце сядзець за сталом Пана і за сталом дэманаў (пар. 1 Кар 10, 20-21).
Хэлоўін — гэта “святкаванне” цемры, бо цемра з’яўляецца адным з галоўных пунктаў іх рытуалу. Калі прыходзіла ноч, запальвалі вогнішча і з агню выклікалі духа цемры — д’ябла. Зноў жа ў Бібліі чытаем словы Збаўцы нашага Езуса Хрыста, які кажа: “Я — святло свету. Хто ідзе за Мною, той не будзе хадзіць у цемры, але будзе мець святло жыцця” (Ян 8,12). Таму хрысціяне павінны змагацца з сіламі цемры і грахом, а не ўдзельнічаць у абрадах прысвечаных цемры.
Хэлоўін — гэта “свята” смерці. Сваёй маскараднай “адзежай цемры” людзі святкуюць смерць, як вясёлую забаву, а дэманічны ўплыў лічаць жартам. Хрысціяне ж святкуюць жыццё і вераць у Бога, які дае жыццё вечнае.
Хэлоўін — час магіі, вызывання духаў, калдаўства. У Бібліі знаходзім такія словы: “..і калі скажуць вам: звярніцеся да заклінальнікаў духаў памерлых і да чарадзеяў, да шаптуноў і нутрамоўцаў, — тады адказвайце: ці не павінен народ звяртацца да свайго Бога? Ці пытаюцца ў мёртвых пра жывых?” (Іс 8,19).
Знешняя атрыбутыка “хэлоўіна” скіравана на культ смерці, страху, магіі. Кожны чалавек мае быць асцярожным на тое, што ўпускае ў сваё жыццё. Слова Божае папярэджвае: “Імкніцеся да таго, што даспадобы Богу. Не бярыце ўдзел у бясплённых справах цемры, а лепш выкрывайце іх” (Эф 5,10-11). Нават пераапранацца ў касцюм чорта і ва ўсё, што звязана з сіламі цемры з’яўляецца небяспечным.
Варта ведаць, што д’яблу не цікава — свядома ці несвядома ты ўдзельнічаеш у такіх мерапрыемствах. Зайшоў на яго тэрыторыю — прыйдуць жудасныя наступствы. Злы дух абавязкова давядзе таго няшчаснага чалавека, які адкрыўся на яго, да трагічнай смерці, або іншага сумнага фіналу. Дэманы — ворагі жыцця, ворагі збаўлення, і таму сама ідэя “хэлоўіна” непрымальная для хрысціяніна.
Ці можа хрысціянін удзельнічаць у “святкаванні” Хэлоўіна? Адказ адназначны: “не”. І гэта “не”, якое не абмяжоўвае, але вызваляе.
Хутка ў Каталіцкім Касцёле будзе адзначацца ўрачыстасць Усіх Святых — гэта не неаязычніцкі Хэлоўін, але святкаванне перамогі рэальнага і жывога Бога над сіламі зла, граху і цемры. Урачыстасць Усіх Святых нагадвае нам, што мы пакліканыя Богам да святасці жыцця! Няхай хрысціянскія каштоўнасці, якія абапіраюцца на Божае слова, дапамогуць нам на шляху праведнага жыцця!
Ксёндз Януш Чарнамораў пробашч парафіі Узвышэння Святога Крыжа ў Нароўлі, фота аўтара
